De maat is vol

Deze column verscheen in december 2021 in de regiobladen van Agrio.

De maat in het stikstofdossier is vol als je het mij vraagt. De een na de andere maatregel tegen de veehouderij wordt aangekondigd, rechterlijke uitspraken leveren steeds meer beperkingen op en daar waar de minister de rechter aankijkt, kijkt de rechter de minister aan. In de tussentijd wordt de stikstofimpasse alsmaar groter en komt de praktijk geen stap vooruit. Het is tijd dat iemand de overheid in dit dossier de maat neemt en de rechtspraak een andere koers gaat varen. In de rechtspraak wordt inmiddels zelfs aangestuurd op het beoordelen van stikstofdepositie van “sfeerverwarming en (…) de uitstoot van mens en dier”. Daar wordt de agrarische sector weliswaar niet zozeer door geraakt, maar dat maakt wel nogmaals duidelijk dat er nog een zeer lange weg te gaan is. En die weg zit vol met grote hobbels.

Ook andere sectoren beginnen die hobbels te ervaren. Maar daarvoor wil de overheid stikstofruimte opzij zetten. Dat is naar mijn mening nogal opmerkelijk te noemen. Vooral de manier waarop dat gebeurt. Dat begint bij de Regeling provinciale aankoop veehouderijen nabij natuurgebieden (Opkoopregeling). Die gold afgelopen jaar al, maar komt er nu opnieuw. Waar het doel van de Opkoopregeling voorheen nog was geformuleerd als verbetering van Natura 2000, is het doel nu geformuleerd als het definitief beëindigen van veehouderijen. Dat is nogal opmerkelijk als je het mij vraagt, aangezien de Opkoopregeling op enkele kleine punten na een copy-paste van de vorige versie is. Maar dan gaan we nog een stap verder. Door de Opkoopregeling gaat de stikstofdepositie omlaag. Dat is ook nodig om te kunnen voldoen aan de wettelijk vastgelegde ‘stikstofreductiedoelen’. Die zijn fors, en als het aan het nieuwe kabinet ligt nog veel forser. Als de stikstofreductiedoelen dreigen niet te worden gehaald, moet de overheid extra maatregelen treffen. Je zou dus zeggen dat er alles aan wordt gedaan om een daling van de stikstofdepositie (door bijv. de Opkoopregeling) een daling te laten blijven. Maar niet als je het de overheid vraagt. De overheid wil namelijk de daling van de stikstofdepositie door de Opkoopregeling niet alleen gebruiken voor Natura 2000, maar óók inzetten als stikstofruimte om bijv. woningbouw en infrastructuur mogelijk te maken. Los van de vraag of de wettelijk vastgelegde stikstofreductiedoelen überhaupt realistisch zijn, helpt het natuurlijk niet als door de veehouderij gecreëerde stikstofruimte wordt ingezet om andere activiteiten toe te staan. Zo kunnen tot in de lengte der dagen maatregelen aan de veehouderij (en/of andere sectoren) worden opgelegd. Ik vraag mij oprecht af wanneer dit gaat stoppen. Wat mij betreft is de maat in het stikstofdossier dan ook vol.

Franca Damen, advocaat Damen Legal